Çok yaygın bir sorun olan karın ağrıları aşağı yukaru bütün hastalıklarda görülebilir ve çocukta, yetişkinde ya da yaşlıda oluşlarına göre annenin, kadının, kocanın ya da cocukların günlük kaygılarından bir bölümünü oluşturur.
Karın, «bütün hastalıkların çöp tenekesidir» ve her ciddi hastalığın bir karın belirtisi vardır.
Burada amacımız, karın ağrısı yapan bütün hastalıkları gözden geçirmek değil, karın ağrılarının ciddi bir hastalığın belirtisi olabileceğini ve «kocakarı» ilaçlarının bazen ölüme yolaçabileceğini anlatmaktır.
Pek çok hastalığın belirtisi olabilen karın ağrıları, hekimi bir teşhis sorunuyla karşı karşıya bırakır. İlk amacı, sorgunun yardımıyla, ağrının özelliklerini saptamaktır.
KARIN AĞRISININ ÖZELLİKLERİ
Ağrının yeri, hekimi, incelenen bölgedeki organlara yöneltebilir. Yerine göre şu kararlara varılabilir:
— karnın üst bölgesi ağrısı mide, kalın barsak, onikiparmak barsağı, pankreas ve akciğerlere, kalbe yöneltir;
— sağ geğrek ağrısı karaciğer, safra kesesi, ko-ledok kanalı, kalın barsağın sağ açısı, sağ böbrek ve apandise yöneltir;
— sol geğrek ağrısı dalak, kaim barsağın sol açısı, pankreas kuyruğu, sol böbreğe yöneltir;
— göbek çevresi ağrısı pankreas, onikiparmak barsağı, mide kapısı, aort, sidik boruları, mezenter, kalın barsağın yatay parçası ve ince barsağa yöneltir-,
— karnın alt bölgesi ağrısı mezenter, iç organ askısı, ince barsak, kalın barsağın yatay parçası, si1-dik sistemi, üreme organları, Meckel divertikülü ve apandise yöneltir;
— sağ kalça çukuru ağrısı körbarsak, apandis, ince barsağa yöneltir;
— sol kalça çukuru ağrısı, inen kaim barsağa yöneltir;
— çatı bölgesi üstü ağrısı, üreme organları (kadında) ve sidik torbasına yöneltir.
Ağrının yeri elle muayeneyle belirlenir; bu muayene başka bir bölgede de kolayca ağrı uyandırabilir. Gerçekten, bazen ağrı, asıl rahatsız olan organa uymayabilir (sidik borusundaki bir taş böbreği rahatsız eder, ama bazen ağrı erbezindedir).
Ağrının şiddeti bazı teşhislere yöneltebilir:
— aşırı İvegen, şiddetli, «hançer batması» gibi ağrı, bir organın delinmesini (mide, safra kesesi, apandis, Meckel divertikülü), İvegen pankreas iltihabını ya da mezenter enfarktüsünü düşündüdür;
— İvegen ağrı, ciddi bir enfeksiyonu akla getirir (apandis iltihabı; safra kesesi iltihabı, sigmam-sı kalın barsak iltihabı, kaim barsağın yaygın di-vertikül hastalığı, pankreas iltihabı, onikiparmak barsağı iltihabı, dölyatağı iltihabı, sidik torbası iltihabı; barsak iltihabı);
— sinsi ağrı genellikle, gelişen bir süreci dü-
şündürür (kalın barsak iltihabı, pankreas iltihabı, barsak -divertikülü hastalığı, süreğen apandis iltihabı, aort anevrizması).
Ağrının süresi ve ritmi de bazı süreçleri düşündürür:
— kesiksiz süren ağrı, bir enfeksiyon ya da bir urla ilgili bir süreci akla getirir-,
— nöbetler biçiminde dönem dönem gelen ağrı, bir kolik çeşididir ve engele yakın yerde kanalın engelle olan savaşıyla bir darlık düşündürür: Karaciğer koliği; böbrek koliği; barsak koliği; yapışıklık ya da fıtık boğulmasıyla barsak daralmaları; süt. çocuklarındaki İvegen barsak teleskoplanmasi; v.b.;
— sinsi ağrının hiç bir özel anlamı yoktur ve bütün durumlarda görülebilir.
Ağrının yayılması, bazen teşhisi yönlendirici o-labilir:
— yayılma alçaktaysa, sid*ik üreme organları;
— yayılma arkadaysa, böbrekler;
— ağrı omuza vuruyorsa, karaciğer ya da dalak.
Belirme koşulları da belirli bir nedeni düşündürebilir:
— kortizon türevleri, iltihap giderici ilaçlar, aspirin alınması, bir mide delinmesi olasılığını akla getirir;
— dengesiz beslenme, barsak geçiş bozukluklarını, kabızlık ya da ishali düşündürür;
— ruhsal bozukluklara yatkın ailelerden kişilerde, mide ülseri ya da çocuklarda görülen keton cisimleri işeme nöbeti akla gelir;
— tatiller, besin zehirlenmesini, mide-barsak iltihaplarını, bir asalak hastalığını düşündürür.
Çocuk ya da yetişkinin sözkonusu olmasına göre nedenlerin sıklığı değişir, ama aslında genellikle aynıdır.
Buna karşılık, süt çocuklarında her şeyden önce barsak teleskoplanması, apandis iltihabı ve Meckel divertikülü iltihabından, yeni doğmuş çocuklarda da sindirim sistemi ya da boşaltım sistemi yolları oluşum bozukluklarından kuşkulanılır.
Birarada olan belirtiler, en iyi yönlendirme öğeleridir. Ateş her zaman, bir enfeksiyon sürecinin belirtisidir ve hastalığın sindirim sistemiyle hiç bir ilgisi olmayabilir. Zatürre, kalp kası enfarktüsü, İvegen eklem romatizması, tifo, İvegen çocuk felcinde durum böyledir. Ama ateşin olmaması, ağrının karın kaynaklı olduğunu belirtmez. Beyin arka çukur urları, mezenter ağrısı, kan hastalıkları (orak”hücre hastalığı, Minkowski ve Chauffard hastalığı, kan kanseri), kan şeker düzeyi düşüklüğü, aseton işemeyle birlikte nöbetler halinde kusmalar (klasik a-seton nöbeti) ve romatizmamsı purpurada durum böyledir.
Zayıflama, bir beslenme bozukluğuna ya da kötücül bir ura (lenfosarkom, yumurtalık urları, kötücül böbrek uru ve sinir uru) yöneltebilir.